Het weer is nu erg troosteloos.

Troosteloos weer

Nagenoeg iedere dag regen en regen. De zon breekt maar zelden door. En dan meestal ook nog aardig wat wind. Echt Hollands weer. De tuin staat dan ook geregeld blank.

We hoeven geen water te geven.

Voor de buitenpoezen reden om met heel veel bij elkaar te gaan liggen.

Hoeveel liggen er ?

In de winter hebben we iedere avond de open haard aan. Een gedeelte van het hout komt van het land van onze buurvrouw en is dan ook gratis (we hebben er dan wel al voor moeten werken: olijven plukken) en een ander deel bestellen we bij de buurman. Die komt dan een ton aan hout (= ongeveer 1,3 m3) brengen. Bij ons in de buurt valt de prijs van haardhout nog wel mee, euro 100 voor een ton eiken/olijven hout, met andere woorden ongeveer euro 78 per m3. In Athene is dat anders, daar betaal je al snel euro 200 voor 1 m3. Door de hoge stookdiesel prijs (40% meer dan vorig jaar) stoken veel meer mensen daar hun kachel of open haard in plaats van de CV. Alleen door de ook hoge houtprijs zijn er ook veel mensen die allerlei andere rotzooi (tot en met oude meubels) verstoken. Hierdoor is er nu in de winter een soort van smog in Athene ontstaan, die uiteraard niet goed voor de gezondheid is.

We “werken” uiteraard aan onze gezondheid door iedere dag onder meer verse sinasappelsap (eigenlijk sap van pers mandarijnen) te drinken. Noulis neemt die mandarijnen geregeld mee van zijn land. In tegenstelling tot de in de regel wat zurige sinasappels die je in Nederland kunt kopen, zijn de sinasappels hier echt rijp en dus lekker zoet.

Een tros mandarijnen

Er is een initiatief van een aantal jonge Griekse boeren, die willen laten zien dat het boerenleven in Griekenland niet het opstrijken van subsidies en het sproeien van gif is. Via een aantal videoblogs laten ze zien hoe ze werken en dat er wel degelijk toekomst kan zijn voor de Griekse landbouw.

Te zien op http://www.vimeo.com/foodpolitics

De videoblogs zijn engelstalig ondertiteld.

Afgelopen week is een van de twee Slowaken, die wij Snuf & Snuitje noemden en in werkelijkheid Morris en Karolus heten, plotseling overleden. Ze zien er in de regel als zwervers uit en verrichten allerlei kleine klusjes voor de meeste dorpsbewoners. Ze worden dan meestal in eten betaald, omdat ze geld in drank omzetten. Morris is nu dood en was pas 48 jaar. Onder meer wegens geldgebrek is hij in Marathea begraven en niet teruggebracht naar Slowakije. Op 2 mensen na was het hele dorp bij de kerkdienst en begrafenis aanwezig. Ze gaan hier wat natuurlijker met de dood om. Een aantal heeft nog een “praatje” met de overleden Morris gemaakt en hem over zijn bol geaaid. Ze zijn duidelijk niet bang voor de dood.

Voor het eerst zolang we in Griekenland wonen, zijn we langdurig verkouden. Veel hoesten en snuffen. Waarschijnlijk hebben al die Nederlanders, die in deze tijd hier zijn geweest, dit virus meegenomen en ons aangestoken. Wat ook niet geholpen zal hebben, is het lopen in de regen en kou, toen we eind december twee dagen in Athene zijn geweest. We hadden Henk na de Kerst naar het vliegveld gebracht en daarna een aantal vrienden in Athene bezocht. Het heeft daar 2,5 dag aan een stuk door geregend.

Kerst hebben we dit jaar eenvoudig gehouden. We hadden maar een klein gezelschap, waardoor onder meer de voorbereidingen een stuk eenvoudiger waren. Toen was het weer wel fantastisch, gedurende de hele week rond de Kerst was het ongeveer 15 graden en iedere dag zon.

Buiten borrelen vlak voor Kerst

Inmiddels hebben we al het snoeihout van de olijven uitgezocht en hebben we ruim 3 pallets met klein hout liggen. Dit kan de hele zomer drogen, zodat we ook volgend jaar weer hout hebben om de open haard aan te maken en het eerste uur te laten branden. Daarna kunnen er grote blokken hout op.

We hebben momenteel zeer wisselvallig weer, geregeld buien en wind. Op 6 januari (3 Koningen, waarbij in Griekenland in veel havenplaatsen een houten kruis in het water wordt gegooid dat door een aantal zwemmers opgehaald wordt) waaide het enorm, waardoor de mensen na de plechtigheid binnen moesten eten. Normaal is het dan buiten bij alle restaurants heel druk, maar door de wind en kou ging dat nu niet. Op 1 januari hebben we trouwens wel onze traditionele buitenlunch kunnen nuttigen.

Ondanks de crisis is er weer een nieuwe taverna in de buurt geopend. In feite bestond de taverna al, maar is nu in nieuwe handen overgegaan. Het interieur is verfrist en het menu is wat moderner. De oude mannetjes (een ouzootje drinkend) zijn gebleven, dus er is meteen wat sfeer. Moeder kookt en de twee dochters met schoonzoon bedienen. We noemen de tent Antonia. Hij is gelegen aan de weg naar Areopolis, vlak voorbij de afslag naar Agaranos. Op zich een aanwinst voor de buurt.

Hoe komt het nu eigenlijk olijfolie in een fles/blik? In dit bericht wordt het proces beschreven, te beginnen met de olijf aan de boom.

Algemeen

In het voorjaar bloeien olijfbomen, net als alle andere vruchtbomen. Voordat een olijf plukwaardig is, gaat er een lange tijd overheen. In die periode moet de vrucht groeien. Het is onder meer afhankelijk van de hoeveelheid vocht (meestal regen) tussen april en november hoe groot de olijven worden en hoeveel olie ze bevatten. Afhankelijk van de locatie (in Griekenland) begint men in het algemeen vanaf medio november met plukken. Er zijn plekken waar de pluk al eerder start (vanaf 2e helft oktober).

Plukken

Het plukken is nog grotendeels handwerk. Er zijn voor het afritsen van de takken (zie hierna) oogstmachines en ook voor het slaan van de olijven uit de bomen bestaan diverse apparaten. Wij doen het nog op de ouderwetse manier, met zaag en handharkje. Het enige apparaat voor de pluk is de kettingzaag.

werken met de kettingzaag

Van de olijfboom wordt een aantal takken afgezaagd (de hoeveelheid is afhankelijk van de mate waarin de bomen de afgelopen jaren zijn gesnoeid/gezaagd).

voor de snoei

na de snoei

In ons geval was er dit jaar heel veel te snoeien. De olijven die aan deze takken zitten, worden met het handharkje eraf geritst. Wat nog in de boom blijft zitten, wordt er ook zoveel mogelijk uitgeharkt en de rest wordt eruit geslagen met een stok.

De olijven vallen op grote kleden, die onder de boom zijn neergelegd. Als een boom is leeggeplukt, worden de olijven op een hoop gedaan en de takjes die tussen de olijven zitten, worden er met de hand uitgehaald. Een tijdrovend werkje (per boom ongeveer 15 minuten). Daarna worden de olijven in jute zakken gedaan. Een volle zak weegt ongeveer 45 kilo. Het snoeihout wordt op grote hopen gegooid, waaruit later het nog bruikbare openhaard hout wordt geselecteerd.

het snoeihout

Persen

Na een aantal dagen, als er voldoende zakken zijn gevuld, gaan die zakken naar de olijfpers.

zakken olijven a 45 kilo

Dat is tegenwoordig meestal een moderne fabriek, waar de olijven eerst van blaadjes worden ontdaan, daarna gewassen en dan vermalen tot een pulp.

de pulpmachine

Deze pulp draait ongeveer 50 minuten rond in een vat. Daarna gaat alles naar een soort van centrifuge en komt de olie tevoorschijn.

de centrifuge en de afvulmachine

De olie gaat direkt in blikken of vaten. De pers wordt meestal betaald met een percentage van de opbrengst.

Opbrengst

Wij hebben dit jaar ongeveer 1.140 kilo olijven geplukt in effectief 9 dagen. De opbrengst in olijfolie was laag, in totaal 156 kilo olie (na aftrek percentage voor de pers), doordat er weinig regen gevallen was in de periode dat de olijven groeiden. De verhouding was 6,5 kilo olijven voor 1 kilo (!= 1,15 liter) olie. Andere jaren was de verhouding ongeveer 4,5 kilo olijven op 1 kilo olie. De prijs voor olijfolie (het bedrag dat je krijgt als je olijfolie aan de pers verkoopt) bedraagt in Griekenland ongeveer Euro 2,60. Met andere woorden: 9 dagen werk en Euro 345 opbrengst. Dus voor het geld moeten we het niet doen. Het idiote is dat dergelijke olie in Nederland ongeveer Euro 13 moet kosten.

Het buiten zijn in meestal goed weer en actief zijn, levert wel een hoop voldoening op. Na 9 dagen doet alles een beetje zeer, maar dat gevoel verdwijnt gelukkig weer snel. En eigen olijfolie (biologische) is natuurlijk niet te versmaden.

December, dus oogstmaand voor de olijven in de Mani. Op een aantal plekken in Griekenland beginnen ze al eerder. Wij hangen al een aantal dagen in de olijfgaard van onze buuf.

Diana aan de pluk

Het bovenstuk, met 39 bomen, heeft slechts 5 zakken olijven opgeleverd, ongeveer 225 kilo olijven. Het benedenstuk met slechts 17 bomen levert een enorme hoeveelheid op, voornamelijk door zeer rigoreuze snoei, waardoor we ook de olijven boven in de boom kunnen plukken. We hebben nu iets meer dan 6 bomen beneden gedaan en bijna 10 zakken opbrengst. We moeten dus nu ongeveer iets meer dan 10 bomen, maar door de regen moeten we telkens het plukken onderbreken. De eerste 15 zakken hebben we naar de olijfpers gebracht. De opbrengst viel tegen, na aftrek van de olie voor de fabriek hebben we 84 kilo (! = 91 liter) olie.

De houtopbrengst door de zeer fikse snoei is straks enorm. Per boom gaan er minstens 8 dikke takken (en dik is echt dik) uit. Een olijfboom na een dergelijke aanpak is niet meer te herkennen van voor die tijd.

Het weer is nu zeer wisselvallig. Mooie dagen worden afgewisseld met dagen van veel regen en harde wind.

de pot met goud ligt kennelijk in de buurt

En dan is het echt beestenweer, waardoor zowel electriciteit en telefoon geregeld uitvallen. Gelukkig doet de open haard het nu erg goed (de schoorsteenveger heeft kennelijk nog beter geveegd), dus in de kou zitten hoeft niet. Sinds een paar dagen hebben we ’s ochtends de CV aan.

warmte zoeken bij elkaar

Door de regen en de lagere temperaturen (overdag gemiddeld zo’n 13 graden en ’s nachts 6) ligt de bergtop van het Taygetos gebergte, Profitiis Ilias, al weer vol met sneeuw.

het is weer winter

In Gythio zijn op dit moment twee grote werken aan de gang. De haven wordt uitgebreid (uiteraard met EU-gelden), waardoor straks de cruise schepen aan kunnen meren in plaats van voor de kust dobberen en met bootjes naar de kant varen. Ze zijn nu eerst de vaargeul aan het verdiepen. Ook zijn er plannen voor een soort marina, waardoor er meer faciliteiten voor zeilboten komen.

Het tweede grote werk betreft de oude school op het grote plein, bij Mikro Cafe. Dit neoklassieke gebouw was al jaren een bouwval, maar wordt nu weer helemaal opgeknapt. Het wordt zeer grondig aangepakt.

De natuur was tot voor kort redelijk van slag door het te mooie weer.

narcissen in december

De gesnoeide moerbeibomen liepen weer uit, de narcissen stonden al in knop. Wel waren de paddenstoelen opgekomen. Soms zijn er ook in de lucht vreemde verschijnselen.

spaceship in aantocht?

Vandaag hebben we Feniks, onze 14 jaar oude Main Coon en nestor van het hele zooitje

Feniks op zijn favoriete boomstam

, in laten slapen. Hij sukkelde al een tijdje met zijn gezondheid, begon behoorlijk dement te worden en de laatste dagen wilde hij niet meer eten en drinken. Op zich was hij voor zijn doen nog wel levendig, maar het niet willen/kunnen eten is dodelijk. Mogelijk dat de warmte van afgelopen zomer het ouderdomproces heeft versneld.

Hij heeft een heel mooi leven gehad, met name de laatste jaren in Griekenland.

Feniks

Hij was veel buiten en ging er geregeld vandoor om ergens anders kennelijk te gaan vergaderen. De achtergebleven Main Coons interesseert het overigens helemaal niets.

Feniks

Diana aan de wandel (Via Appia Antica)

We zijn toch nog een week op vakantie, dat wil zeggen weg van Marathea, geweest. De bestemmingen waren Rome en Sardinië. Wij met het vliegtuig vanuit Athene naar Rome en Henk vanuit Amsterdam. We hadden gelukkig erg goed weer. In Rome hebben we heel wat afgelopen, onder meer de oude Via Appia Antica (de eerste snelweg van Europa) en in Ostia Antica. Dat leverde Diana blaren onder haar voeten op, dus die heeft moet zwoegen. We hebben alle oude “meuk” wel gezien, een aantal gebouwen zijn we niet in gegaan in verband met de enorme drukte. Een volgepakt Pantheon is niet helemaal wat wij willen. Rome is in september heel erg druk met toeristen en is ook heel erg duur.

Henk en Jeroen in een vol Colosseum

Op een terrasje wat gaan drinken met z’n drieén was al gauw Euro 25! Het beste was nog om aan de prosecco te gaan (per fles), omdat dat goedkoper was dan bier.

Diana d'r eigen straat in Ostia Antica

Rare jongens, die Romeinen! Het eten in Rome is trouwens wel erg goed.

Na 4 dagen zijn we doorgevlogen naar Sardinié. Een verademing ten opzichte van het drukke Rome.

Door de wijnranken

Vlakbij Alghero (in het noord oosten van Sardinië) zaten we in een wine resort, Leda d’Ittiri (http://www.margallo.it/index.asp?lingua=2) Met maar 5 kamers was het begrip resort was hier niet van toepassing. Schitterende plek, heerlijk zwembad

Diana en Henk aan het zwembad

en erg lekkere wijnen. Alghero is een mooi stadje en dat geldt ook voor de omgeving. Relaxte sfeer, aardige mensen en erg goed eten. Dat laatste is een probleem, want daardoor aten we 2 keer per dag een echte maaltijd. En ons toetjesmonster Henk geregeld 2 desserts. Ook hier nagenoeg alleen maar mooi weer, dus gelukkig kon het zwembad voor wat extra beweging zorgen.

Na 8 dagen waren we weer blij om in Marathea te zijn. Eigenlijk hoeven we helemaal niet weg. Tot op heden is het nog steeds weer om in zee te zwemmen en ’s avonds buiten te eten. Het Griekse nieuws wordt grotendeels beheerst door een lijst met namen van Grieken met heel veel geld in het buitenland. Die lijst was al in 2010 aan de Griekse overheid gegeven, maar is nu pas bij de juiste personen terecht gekomen, die er iets mee gaan doen. De leider van de Pasok en toenmalig minister van Financiën, E. Venizelos, had meer dan een jaar deze lijst in zijn bezit zonder dat te melden. Gek genoeg lees/hoor je hier niets van in de buitenlandse media.

Van het beestenfront is weinig te melden. De poezen en kippen zijn tijdens de vakantie door Maarten, broer van Jeroen, goed verzorgd. Helaas hangen de buitenpoezen wel weer in het hor van de buitendeur, kennelijk vonden ze het van de zomer daar te warm voor.

De temperaturen zijn nu weer normaal, overdag ongeveer 31 graden en ’s nachts weer 21. Daardoor hoeven we de airco’s niet meer aan te zetten. Volgens diverse meteorologische diensten was 2012 de op 3 na warmste zomer sinds 1955. En warm was het! De gemiddelde dagtemperatuur was gedurende 3 maanden 35 graden of meer. Het went wel, maar dat komt voornamelijk door het leeftempo aan te passen. Wat dat betreft is het goed om een voorbeeld aan de poezen te nemen, die lagen totdat het donker werd veelal te slapen/dommelen en waren in ieder geval overdag niet erg actief. Het heeft op 12 september eindelijk weer echt geregend, dat wil zeggen een uur lang dat er daadwerkelijk water uit de lucht kwam. Hierdoor werd de tuin eindelijk weer eens beregend.

De laatste paar weken waren er opeens opvallend weinig poezen in de tuin. Dat had te maken met de drukte in Marathea, waardoor ze meerdere eetadressen hadden. Soms werden de brokjes niet eens opgegeten. Inmiddels is het grootste deel weer aanwezig tijdens de voederbeurten. De poezen worden ook langzamerhand weer wat forser. De kippen hebben het stadium van levende soepkippen bereikt. Ze leggen nog amper eieren. Over een paar weken worden ze geslacht en in de soep gedaan.

De rust in Marathea en Gythio is weer teruggekeerd. Het is ook op de weg heel duidelijk te merken, bijna geen auto’s meer, terwijl dat een paar weken geleden erg druk was.

De boeren rijden nu weer met hun tractoren in de rondte, ook dat zag je in de zomer amper. De kettingzagen hoor je weer en men maakt een begin met het snoeien van de moerbei bomen. Er is trouwens weer een geitenkudde in Marathea, die we dan ook geregeld onderweg tegenkomen.

Geiten bij Marathea

Opvallend is dat de geiten er erg schoon en gezond uitzien. Ze hebben ook geen touw rond hun poten. Op zich zijn geiten een goede preventie tegen bosbranden. Ze vreten namelijk al het onkruid op, waardoor het vuur zich minder snel kan verspreiden. Dat neemt niet weg dat er nog steeds overal bosbranden zijn. Afgelopen week eentje op 500 meter van Marathea. Het is iedere keer weer een opluchting als de blusvliegtuigen over komen. Die komen af en toe recht over ons huis op een hoogte van ongeveer 20 meter. Spectaculair gezicht.

Blusvliegtuig dichtbij

Het electriciteitsbedrijd, de DEI, is een actie begonnen om groene stroom te gaan leveren. De actie is echter nogal knullig opgezet. Je wordt door iemand van een callcenter gebeld (duidelijk geroezemoes op de achtergrond te horen), die snel een verhaal van een papiertje opdreunt (en soms het niet goed leest) en je daarna alleen maar vraagt of je dat, dat wil zeggen groene stroom, wilt. Bij het antwoord “ochi (= nee)” wordt niet doorgevraagd en er wordt ook geen reclame actie gevoerd. Het zal dus nog wel even duren voordat groene stroom hier is ingeburgerd.

De vakantiedrukte is min of meer achter de rug, maar zondag 19 augustus was er toch nog een behoorlijk grote bosbrand, tussen Skoutari, Neochori en Drosopygi. Vanwege de sterke wind (6 a 7 Bft) konden de blusvliegtuigen in eerste instantie weinig doen en werd het vuur behoorlijk aangewakkerd. Gelukkig ging in de loop van de middag de wind liggen en konden de vliegtuigen hun werk doen.

“Aan het werk”

Het is een spectaculair gezicht als de vliegtuigen water “happen” uit de zee en deze daarna over de brand uitstorten. De volgende ochtend kwamen de vliegtuigen nog nablussen.

Zoek de blusvliegtuigen

Het echte bluswerk

Op Chios, een eiland voor de kust van Turkije, heeft het bijna een week gebrand. Blussen was erg moeilijk door de harde wind. Bij die branden zijn heel veel mastiekbomen vernietigd. Mastiek is een soort hars, die onder meer gebruikt wordt in allerlei baksels, kauwgom, likeur etc. De mastiekbomen komen nagenoeg alleen op Chios voor, dus dat product is nu schaars geworden. Ook op Zakynthos woeden branden.

We zijn van de week 2 dagen naar Akrata, een dorpje aan de kust van de Noord Peleponessos, 70 km van Patras, op bezoek bij Stelios, Marialena en Eftichia (baby van 2 maanden) geweest.

Papa Stelios en Eftichia

Ze hebben een huisje letterlijk aan zee gehuurd, 15 meter lopen en de zee in. Dat is voor een paar dagen erg lekker. Toch zijn de stranden bij ons in de buurt veel mooier.

Mama Marialena en Eftichia

Doordat ook de moeder van Marialena er was, hebben we ook nog wat Griekse les gehad. Op de terugweg hebben we de gevolgen van een aantal branden in de buurt van Korinthos kunnen zien. Het is iedere keer weer een triest gezicht om te zien wat het vuur met de natuur doet.