Hoe komt het nu eigenlijk olijfolie in een fles/blik? In dit bericht wordt het proces beschreven, te beginnen met de olijf aan de boom.

Algemeen

In het voorjaar bloeien olijfbomen, net als alle andere vruchtbomen. Voordat een olijf plukwaardig is, gaat er een lange tijd overheen. In die periode moet de vrucht groeien. Het is onder meer afhankelijk van de hoeveelheid vocht (meestal regen) tussen april en november hoe groot de olijven worden en hoeveel olie ze bevatten. Afhankelijk van de locatie (in Griekenland) begint men in het algemeen vanaf medio november met plukken. Er zijn plekken waar de pluk al eerder start (vanaf 2e helft oktober).

Plukken

Het plukken is nog grotendeels handwerk. Er zijn voor het afritsen van de takken (zie hierna) oogstmachines en ook voor het slaan van de olijven uit de bomen bestaan diverse apparaten. Wij doen het nog op de ouderwetse manier, met zaag en handharkje. Het enige apparaat voor de pluk is de kettingzaag.

werken met de kettingzaag

Van de olijfboom wordt een aantal takken afgezaagd (de hoeveelheid is afhankelijk van de mate waarin de bomen de afgelopen jaren zijn gesnoeid/gezaagd).

voor de snoei

na de snoei

In ons geval was er dit jaar heel veel te snoeien. De olijven die aan deze takken zitten, worden met het handharkje eraf geritst. Wat nog in de boom blijft zitten, wordt er ook zoveel mogelijk uitgeharkt en de rest wordt eruit geslagen met een stok.

De olijven vallen op grote kleden, die onder de boom zijn neergelegd. Als een boom is leeggeplukt, worden de olijven op een hoop gedaan en de takjes die tussen de olijven zitten, worden er met de hand uitgehaald. Een tijdrovend werkje (per boom ongeveer 15 minuten). Daarna worden de olijven in jute zakken gedaan. Een volle zak weegt ongeveer 45 kilo. Het snoeihout wordt op grote hopen gegooid, waaruit later het nog bruikbare openhaard hout wordt geselecteerd.

het snoeihout

Persen

Na een aantal dagen, als er voldoende zakken zijn gevuld, gaan die zakken naar de olijfpers.

zakken olijven a 45 kilo

Dat is tegenwoordig meestal een moderne fabriek, waar de olijven eerst van blaadjes worden ontdaan, daarna gewassen en dan vermalen tot een pulp.

de pulpmachine

Deze pulp draait ongeveer 50 minuten rond in een vat. Daarna gaat alles naar een soort van centrifuge en komt de olie tevoorschijn.

de centrifuge en de afvulmachine

De olie gaat direkt in blikken of vaten. De pers wordt meestal betaald met een percentage van de opbrengst.

Opbrengst

Wij hebben dit jaar ongeveer 1.140 kilo olijven geplukt in effectief 9 dagen. De opbrengst in olijfolie was laag, in totaal 156 kilo olie (na aftrek percentage voor de pers), doordat er weinig regen gevallen was in de periode dat de olijven groeiden. De verhouding was 6,5 kilo olijven voor 1 kilo (!= 1,15 liter) olie. Andere jaren was de verhouding ongeveer 4,5 kilo olijven op 1 kilo olie. De prijs voor olijfolie (het bedrag dat je krijgt als je olijfolie aan de pers verkoopt) bedraagt in Griekenland ongeveer Euro 2,60. Met andere woorden: 9 dagen werk en Euro 345 opbrengst. Dus voor het geld moeten we het niet doen. Het idiote is dat dergelijke olie in Nederland ongeveer Euro 13 moet kosten.

Het buiten zijn in meestal goed weer en actief zijn, levert wel een hoop voldoening op. Na 9 dagen doet alles een beetje zeer, maar dat gevoel verdwijnt gelukkig weer snel. En eigen olijfolie (biologische) is natuurlijk niet te versmaden.

December, dus oogstmaand voor de olijven in de Mani. Op een aantal plekken in Griekenland beginnen ze al eerder. Wij hangen al een aantal dagen in de olijfgaard van onze buuf.

Diana aan de pluk

Het bovenstuk, met 39 bomen, heeft slechts 5 zakken olijven opgeleverd, ongeveer 225 kilo olijven. Het benedenstuk met slechts 17 bomen levert een enorme hoeveelheid op, voornamelijk door zeer rigoreuze snoei, waardoor we ook de olijven boven in de boom kunnen plukken. We hebben nu iets meer dan 6 bomen beneden gedaan en bijna 10 zakken opbrengst. We moeten dus nu ongeveer iets meer dan 10 bomen, maar door de regen moeten we telkens het plukken onderbreken. De eerste 15 zakken hebben we naar de olijfpers gebracht. De opbrengst viel tegen, na aftrek van de olie voor de fabriek hebben we 84 kilo (! = 91 liter) olie.

De houtopbrengst door de zeer fikse snoei is straks enorm. Per boom gaan er minstens 8 dikke takken (en dik is echt dik) uit. Een olijfboom na een dergelijke aanpak is niet meer te herkennen van voor die tijd.

Het weer is nu zeer wisselvallig. Mooie dagen worden afgewisseld met dagen van veel regen en harde wind.

de pot met goud ligt kennelijk in de buurt

En dan is het echt beestenweer, waardoor zowel electriciteit en telefoon geregeld uitvallen. Gelukkig doet de open haard het nu erg goed (de schoorsteenveger heeft kennelijk nog beter geveegd), dus in de kou zitten hoeft niet. Sinds een paar dagen hebben we ’s ochtends de CV aan.

warmte zoeken bij elkaar

Door de regen en de lagere temperaturen (overdag gemiddeld zo’n 13 graden en ’s nachts 6) ligt de bergtop van het Taygetos gebergte, Profitiis Ilias, al weer vol met sneeuw.

het is weer winter

In Gythio zijn op dit moment twee grote werken aan de gang. De haven wordt uitgebreid (uiteraard met EU-gelden), waardoor straks de cruise schepen aan kunnen meren in plaats van voor de kust dobberen en met bootjes naar de kant varen. Ze zijn nu eerst de vaargeul aan het verdiepen. Ook zijn er plannen voor een soort marina, waardoor er meer faciliteiten voor zeilboten komen.

Het tweede grote werk betreft de oude school op het grote plein, bij Mikro Cafe. Dit neoklassieke gebouw was al jaren een bouwval, maar wordt nu weer helemaal opgeknapt. Het wordt zeer grondig aangepakt.

De natuur was tot voor kort redelijk van slag door het te mooie weer.

narcissen in december

De gesnoeide moerbeibomen liepen weer uit, de narcissen stonden al in knop. Wel waren de paddenstoelen opgekomen. Soms zijn er ook in de lucht vreemde verschijnselen.

spaceship in aantocht?